Alt idrar yolunda meydana gelen darlıklar, alt idrar yolunda bulunan iltihaplar ve üretra tümörlerinin tespitinde, prostat büyüklüğünde, prostat tümörlerinde, mesane taşı, tümör ila iltihaplarında, iç idrar yolu tıkanıklıklarında, idrar kaçırma sebepleri ve teşhisinde sistoskopi işlemi yapılabilmektedir.
İdrarda meydana gelen kan, idrar kaçırma durumu, ağrılı bir şekilde idrara çıkma, aşırı aktif halde olan mesane, sonda takılamaması durumu, sürekli yaşanan idrar yolu enfeksiyonları, travmalar, yaralanmalar, yabancı cisim çıkarılması gibi durumlarda sistoskopi tanı amaçlı yapılabilmektedir.
Üretral tıkanıklıkları tedavi etmede, idrar kesesinde bulunan taşların, ülserlerin, tümörlerin tedavi edilmesinde, idrar yolu ila mesanedeki stentlerin ve yabancı maddelerin çıkarılması işlemlerinde, iyi huylu olan prostat büyümesi gibi hastalıkların tedavisinde tercih edilen tedavi uygulamalarındandır.
Kadınlarda idrar yolu içerisindeki yaralanmalarda, sık idrara çıkma gibi durumlarda ya da idrarı tutamama gibi durumlarda, jinekolojik kanser şüphesi durumlarında, vajinadan idrar geldiği durumlarda, idrar sonrası damlama yaşandığı durumlarda, tekrar meydana gelen idrar yolu enfeksiyonu durumlarında, üriner inkontinansta tedavileri gibi durumlarda sistoskopi uygulanır.
Sistoskopi, bilinen şekliyle idrar yolu enfeksiyonları gibi durumların ve idrar tahlilinde rastlanan kanama nedenlerinin araştırılması gibi durumların dışında takip amaçlı da uygulanmaktadır.
Sistoskopi uygulamasının yapılması; aktif bir şekilde bulunan üriner sistem enfeksiyonu, ciddi prostatik tıkanıklığın bulunması, genel durum bozukluğu, kanama diyatezi ve çok düşük mesane kapasitesi bulunan hastalarda kullanılmamaktadır.
İdrar yapılırken gözle görülebilen bir kanamanın meydana gelebilen ya da idrar tahlili esnasında idrarda kan bulunması durumunda, bu kanamaya neyin neden olduğunu araştırmak amacıyla idrar kesesinin içine sistoskop ile bakılır ve bu şekilde teşhis konur.
Mesane kanseri sebebiyle ameliyat olmuş olan hastalarda, belirli aralarla sistoskop ile mesane içine bakılarak, hastalığın tekrarlayıp tekrarlamadığı kontrol edilir. Sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu yaşamakta olan kişilere sistoskopi yapılarak altında yatan bir neden olup olmadığı ve eğer varsa ne olduğuna bakılır.
Bununla beraber sistoskopi tedavisi TUR-Prostat ameliyatı yani iyi huylu prostat büyümesinde dış idrar kanalından girilerek prostatın tıraşlanması durumu, dış idrar kanalında meydana gelen darlığı açma işlemi, kapalı yöntem kullanılarak mesane taşının kırılması işlemi, üst idrar kanalına ve böbreğe geçici olarak katater takılması işlemleri esnasında da kullanılır.
Sistoskopinin yapılmadığı durumlar ise; kişide tedavi edilmemiş, iyileşmemiş bir idrar yolu enfeksiyonu bulunuyorsa, ileri derecede seyreden prostat büyümesi ile buna bağlı olarak tıkanıklık yaşanıyorsa, genel durumda bir bozukluk bulunması, kan pıhtılaşması şeklinde yaşanan bir bozukluk, idrar kesesinin hacmi çok küçük olarak tespit edilmişse bu hastalarda sistoskopik inceleme yapılması onaylanan bir durum değildir.
Bu işlem yani sistoskopi hem tanı koymak amacıyla hem de tedavi etmek maksadı ile yapılır. Gözlemlenen en sık yapılma nedeni ise idrarından kan gelmekte olan kişilerde bu kanamanın mesane kanseri yüzünden olup olmadığını araştırılmak amacıyladır.
Bununla beraber kapalı mesane kanseri ameliyatı geçirmiş olan hastaların belli aralıklarla olan takiplerinde de oldukça faydalı olduğu görülmektedir.
Ayrıca, kapalı prostat ameliyatı yani TUR, kapalı idrar kanalı darlığı yaşanan durumlarda, mesanedeki taşların kırılması ve üst idrar kanalına kateter takılması gibi tedavilerde de sık sık kullanılır.
Yukarıda bahsettiğimiz üzere sistoskopi işleminin hangi durumlarda yapılacağı, kadınlarda hangi durumlarda gerekli olduğu ve yapılması gerektiği, sistoskopinin hangi durumlarda yapılmaması ve sistoskopi işleminden önce, sonra ve esnasında dikkat edilmesi gerekenler bu şekildedir.
Hastalığınızın ne derecede olduğu, nasıl seyrettiği, süresi gibi etkenler bu gibi durumlarda önemli rol oynamaktadır.
Referans: Ekici, S. Mesane kanseri takibinde sistoskopi aralıkları nasıl veya kimlerde uzatılabilir?.
İzmir’de ürolojik cerrahi alanında hizmet veren Prof. Dr. Gökhan Koç 2000 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin üroloji kliniğinde 5 yıl araştırma görevlisi olarak çalışmış ve 2007 yılında uzman doktor olmuştur.