Vazektomi, erkeklerde kalıcı bir doğum kontrolü olarak kullanılan cerrahi bir işlemdir. İşlem sırasında, testislerden üretraya sperm taşıyan tüpler kesilir, bağlanır veya kapatılır ve boşalma sırasında sperm salınması engellenir. Başarısı %99’un üzerinde olan güvenli ve etkili bir doğum kontrol yöntemidir. İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır ve doktorun ofisinde veya klinikte gerçekleştirilebilir. İyileşme süresi genellikle minimaldir ve cinsel aktivite genellikle bir hafta veya iki içinde yeniden başlatılabilir.
Vazektomi ne kadar etkilidir?
Vazektomi, erkeklere sunulan en etkili doğum kontrol yöntemlerinden biridir. İşlemin başarısızlık oranı %1’in altındadır. Bu da, doğum kontrolü için vazektomiye güvenen her 1.000 çiftin, işlemden sonraki ilk yıl içinde sadece bir veya iki kez hamile kalabileceği anlamına gelir. Kondom veya doğum kontrol hapları gibi diğer doğum kontrol yöntemleriyle karşılaştırıldığında, vazektomi istenmeyen gebelikleri önlemede daha güvenilirdir.
Vazektominin cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı koruma sağlamadığı önemlidir. Bu nedenle, CYBE bulaşma riskini azaltmak için cinsel aktivite sırasında erkeklerin kondom veya diğer koruma yöntemlerini kullanmaya devam etmeleri önerilir. Vazektomi kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir, bu nedenle gelecekte çocuk sahibi olmak istemeyen erkekler tarafından düşünülmelidir. Gelecekteki aile planlama hedefleri konusunda emin olmayan erkekler, kondom veya geçici sterilizasyon gibi diğer geçici doğum kontrol yöntemlerini düşünmelidirler.
Vazektomi geri döndürülebilir mi?
Vazektomi, kalıcı bir doğum kontrol yöntemi olsa da, bazen cerrahi yolla işlemi geri çevirmek mümkündür. Vazektomi geri dönüşümü, kesilen vas deferens’in ucunu tekrar birleştirerek spermin tekrar akmasını sağlar. İşlemin başarısı, ilk vazektominin yapıldığı süre ve kullanılan teknik gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Genel olarak, vazektomi ve geri dönüşüm arasındaki zamanın uzamasıyla başarı oranı azalır. Ayrıca, ilk vazektominin yapıldığı bölgede skar dokusu oluşmuşsa, geri dönüşüm başarı oranı da azalır.
Erkeklerin vazektomiye karar vermeden önce gelecekteki aile planlama hedeflerini dikkatli bir şekilde düşünmeleri önemlidir. Geri dönüşüm bazı durumlarda mümkün olsa da, doğurganlığı geri kazanmak için garanti edilen bir yol değildir. Gelecekteki aile planlama hedefleri konusunda emin olmayan erkekler, kondom veya geçici sterilizasyon gibi diğer geçici doğum kontrol yöntemlerini düşünebilirler. Sonuç olarak, vazektomiye karar vermek, tüm olası sonuçları dikkate alarak ve bir sağlık uzmanıyla danışarak yapılmalıdır.
Vazektominin olası riskleri ve yan etkileri nelerdir?
Her cerrahi işlem gibi, vazektomi de potansiyel riskler ve yan etkiler içerir. Komplikasyonlar nadir olsa da, bazı erkekler kesim yapılan bölgede ağrı, şişme veya enfeksiyon gibi sorunlar yaşayabilirler. Nadir durumlarda, vas deferens birleşebilir ve işlem başarısız olabilir. Ayrıca, bazı erkekler işlem sonrası testislerde uzun süreli ağrı veya rahatsızlık yaşayabilirler. Bu durum post-vazektomi ağrı sendromu olarak bilinir ve işlemi geçiren erkeklerin sadece %1-2’sinde görülür. Bu nedenle, erkeklerin işleme geçmeden önce potansiyel riskleri ve yan etkileri sağlık uzmanlarıyla tartışmaları önemlidir.
Erkekler vazektomi işlemi sırasında ve sonrasında ne beklemeli?
Vazektomi, doktorun ofisinde veya klinikte gerçekleştirilebilen nispeten basit bir işlemdir. İşlemden önce, hastaya skrotum çevresindeki bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi yapılır. Doktor daha sonra vas deferens’e erişmek için skrotumda bir veya iki küçük kesik yapar. Vas deferens kesilir, bağlanır veya kapatılır ve boşalma sırasında sperm salınması engellenir. Vazektomi işlemi genellikle 30 dakika ile bir saat arasında sürebilir.
İşlem sonrasında, erkekler skrotumda hafif ağrı veya şişlik gibi bazı rahatsızlıklar yaşayabilirler, ancak bu semptomlar genellikle hafiftir ve ağrı kesici ilaçlar ve buz torbaları ile yönetilebilir. Vazektomi sonrası birkaç gün dinlenmeli ve ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. İşlem sonrası bir hafta veya iki içinde çoğu erkek işine dönebilir ve cinsel aktiviteye devam edebilir. Vazektomi, hemen doğum kontrolü sağlamaz ve erkekler, sağlık uzmanları tarafından spermlerinin serbest olduğu onaylandıktan sonra alternatif doğum kontrol yöntemlerini kullanmaya devam etmelidirler.
Referanslar:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/vasectomy/about/pac-20384580
https://www.webmd.com/sex/birth-control/vasectomy-overview/
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/vasectomy/conditioninfo/effective
İzmir’de ürolojik cerrahi alanında hizmet veren Prof. Dr. Gökhan Koç 2000 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin üroloji kliniğinde 5 yıl araştırma görevlisi olarak çalışmış ve 2007 yılında uzman doktor olmuştur.